Synagoga i Kirkut to pozostałości po bogatej i niegdyś niezwykle pielęgnowanej kulturze żydowskiej regionu Kolbuszowej i okolic. Żydzi, już od XVII wieku przybywali tu i osiedlali się na pobliskich terenach. Przyczynił się do tego Józef Karol Lubomirski, wydając przywilej mający na celu m. in. regulację praw Żydów. Do szybkiego i dynamicznego rozwoju rzemiosła i handlu, a co za tym idzie rozwoju całego miasta, przyczyniła się zatem szeroko zaludniająca tereny Kolbuszwej ludność żydowska. Pierwsza synagoga i cmentarz żydowski – kirkut, powstały w Kolbuszowej w roku 1736. Cmentarz istnieje po dziś dzień, przy obecnej ul. Krakowskiej, natomiast Synagoga została zniszczona przez Niemców. W roku 1825 wybudowano drugą synagogę, która istnieje do dziś przy ul. Piekarskiej 19. Jest to murowana budowla, reprezentująca styl klasycystyczny.
Budynek synagogi został częściowo zrujnowany w czasie II wojny światowej. Budowla odremontowana została w latach 1955-1956. Umieszczono w niej ekspozycję Muzeum Budownictwa Ludowego. Budynek dawnej synagogi został jednak zamknięty, po tym jak w 2008 r. przejęła go Fundacja Ochrony Dziedzictwa Żydowskiego. Władze miasta Kolbuszowa negocjowały z Fundacją w sprawie wykupienia obiektu. Ostatecznie w 2014 r. udało się odkupić i tym samym odzyskać zabytkową synagogę. Stworzono w niej muzeum historii Żydów i Polaków.
Kirkut – żydowski cmentarz, funkcjonował do czasów II wojny światowej. Na obszarze cmentarza zachowały się nagrobki w liczbie około 210. Najstarszy nagrobek cmentarza to pomnik zmarłego 29 marca 1858 Eliahu Becalela, syna Szaloma.
Na cmentarzu spoczęli w zbiorowej mogile, żołnierze rozstrzelani podczas wojny przez armię hitlerowską. Zamordowani w roku 1943 (w liczbie około tysiąca) żołnierze, zostali pośmiertnie uhonorowani. Na cmentarzu, dekadę po tamtejszych wydarzeniach ustawiono pomnik z tablicą, a na niej napis: „Obywatele polscy narodowości żydowskiej, ofiary terroru faszystowskiego z roku 1943. Kolbuszowa 1953 r. Społeczeństwo Kolbuszowej”.